100 jaar Panamakanaal

100 jaar Panama kanaal.
20.000 doden vielen er bij de aanleg van het Panama kanaal als gevolg van malaria ,gele koorts en landverschuivingen.De Fransen ,onder leiding van Ferdinand de Lesseps ,de succesvolle constructeur van het Suez kanaal,begonnen in 1880 met de bouw van het Canal Interoceanique dat op zeeniveau zou komen te liggen.
Het verhaal gaat dat een nog jeugdige Paul Gauguin onder de arbeiders was .Ook hij werd ziek maar herstelde op het eilandje Taboga ten zuiden van Panama stad waar de Fransen een sanatorium ingericht hadden.Later zette hij zijn reis voort naar Tahiti maar ook daar voelde hij zich beperkt door de koloniale autoriteiten en de hypocriete kerk en kwam uiteindelijk op Hiva Oa terecht met zijn inmiddels derde inheemse tiener bruidje van 14 jaar ( beetje pedo was hij wel).Daar kwam hij tot rust en maakte geïnspireerd door de vahines en de felle tropische kleuren zijn mooiste schilderijen.Afbeeldingen van zijn gevonden paradijs.
Door de vele doden onder de arbeiders ,geldgebrek en financieel mismanagement liep het project uiteindelijk spaak en in 1889 ging de Compagnie Universelle du Canal Interoceanique failliet.
Vijf jaar later deed de Compagnie Nouvelle du Canal nog een poging. Men was er inmiddels wel achter dat sluizen onvermijdelijk waren.Door gebrek aan fondsen was de Compagnie genoodzaakt de rechten te verkopen aan de Verenigde Staten.
President Roosevelt bemoeide zich er mee. Hij vond de Colombianen veel te hebberig omdat ze een flinke vergoeding wensten voor de aanleg van het kanaal op hun grondgebied.Na allerlei   politiek gehannes ondersteunde de VS de locale politici die Panama los wilden maken van Colombia. Een hardnekkige Amerikaanse gewoonte zich te mengen in binnenlandse aangelegenheden van andere landen was hiermee weer een feit en Panama werd een zelfstandige staat .In ruil voor de steun en de erkenning van Panama kregen de VS de rechten op het kanaal voor 99 jaar.
In 1903 gingen de Amerikanen aan de slag .Eerst werd een spoorlijn aangelegd voor het vervoer van materieel en de afvoer van de uitgegraven grond. Een groot medisch team bracht de gele koorts en de malaria onder controle.Desondanks vielen er nog eens 10.000 doden in 10 jaar tijd. De Chagres rivier die jaarlijks grote stukken land onder water zette werd afgedamd .Er ontstond een groot stuwmeer ,Lake Gatun.De helft van het traject was hiermee een feit.Het grootste werk was echter de Culebra cut waarbij een 14 km lange goot door instabiel rotsachtig terrein gehakt moest worden. Aan weerszijden van het kanaal werden drie reusachtige aansluitende sluizen gebouwd om het niveau verschil te overbruggen .Colonel George W Goethals en zijn team waren verantwoordelijk voor de engineering die na 100 jaar nog altijd probleemloos functioneert.Een unieke prestatie.
Na onze prachtige zeiltocht door de San Blas eilanden liggen we afgemeerd in de veilige Shelter Bay Marina tegenover Colon.Direct achter de Marina begint het oerwoud ,je kunt er mooi wandelen via een trail.
We nemen contact op met onze agent Erick Galvez en dat blijkt een goede keus .Hij houdt zich aan zijn afspraken en prijzen en regelt alles soepel en op tijd en dat is bijzonder in dit soort landen.
De volgende dag staat hij al op de steiger met de " admeasurer " een official van het kanaal die  met een meetlint de boot opmeet en oordeelt of de boot aan de veiligheidseisen  voldoet.
Je kunt het allemaal zelf regelen maar dan moet je een dag of drie aan de gang met Spaans sprekende ambtenaren en telkens met de taxi heen en weer naar Colon en daar kun je beter niet komen.Een Panamees in de marina bezweert ons niet naar Colon te gaan want het is er levensgevaarlijk , zegt hij .Er zijn 16 straten en 18 straat bendes ! Een probleem dus !
Buiten Colon is een nieuwe moderne stad gebouwd ,Colon 2000, met goede faciliteiten . Het oude Colon laat men maar een beetje wegzakken in het criminele moeras .Een "no go area".
In de Marina ontmoeten we Bertie en Martin die daar met de Blues liggen ,een goed onderhouden Breehorn.Ze vragen of ze met ons door het kanaal mogen als " linehandlers " .Heel graag zelfs . Deze ervaren zeilers zijn zeer welkom want behalve loods en schipper moeten er vier linehandlers aan boord zijn .Met onze vriend Aart er bij zijn we nu compleet.
Erick klaart ons snel in bij emigratie en douane en na twee dagen meldt hij zich weer met een dik pak documenten .We kunnen er door en eerder dan verwacht .De rekening is aanzienlijk maar behalve een kleine post smeergeld staan er geen gekke dingen op.De doorvaart voor een boot langer dan 50 voet is alleen al 1300 dollar !! De volgende dag regelt Erick de voorgeschreven 30 meter lange 2,5 cm dikke meertrossen en de extra stootkussens .We krijgen de laatste instructies . Op Woensdag 21/1/14 melden we ons via Kanaal 12 bij Christobal Signal Station ,de verkeersleiding en ankeren op de " Flats " het wacht gebied voor de jachten.De loods zou om 13;00 uur aan boord komen maar het wordt uiteindelijk 15;30.
Wolfgang ,vreemde naam voor een Panamees? is een vrolijke praatgrage man die vrij goed  Engels spreekt .Hij vertelt allerlei details over het kanaal en legt ook uit dat de pilots op de jachten vrijwilligers zijn die bij de kanaal organisatie een andere baan hebben. Om wat bij te verdienen doen ze het loodswerk in hun vrije tijd erbij.
We gaan anker op en varen de lange toegang naar de sluizen in .Na ruim een half uur komt de eerste reusachtige deur van de Gatun locks in zicht.Het begint nerveus te kriebelen in de buik.
Eerst begint het zg " nesting ". Een grote Amerikaanse catamaran met de meeste pk's gaat in het midden .Wij maken aan bakboord vast en een kleine kits uit Canada aan stuurboord. Achter een enorm vrachtschip aan varen we gedrieën de eerste sluiskamer in.Hoog boven ons staan linehandlers die geroutineerd apevuistjes vlak naast ons op het dek gooien.Snel maken we onze dikke trossen vast en vieren ze uit. We worden keurig in het midden van de sluis gehouden aan deze sterke lijnen.De stroming valt voor ons Nederlanders,gewend aan allerlei sluizen,erg mee.Het komt echter ook door het slimme systeem dat Colonel Goethals had bedacht .Vanaf Lake Gatun lopen dikke buizen met een diameter van 5 m evenwijdig aan de sluiskamers .Via een systeem van dwars buizen wordt de dubbele bodem van de sluiskamer gevuld .In de bodem zitten gaten van een meter doorsnede zodat de kamer van onderop  wordt gevuld . Daardoor ontstaat er geen stroming in de lengte richting ondanks dat er een enorme bak van 33 bij ruim 300 meter met een verval van 9 meter wordt gevuld en dat binnen een half uur.
Als we de laatste sluiskamer verlaten is het al donker.De drie jachten maken los en op aanwijzing van de pilot varen we een stuk bakboord uit waar enkele meerboeien liggen.We maken vast .De horretjes gaan op de luiken want er komt nog steeds malaria voor.Het Gatun meer is bladstil . We vallen als een blok in slaap na deze spannende dag.
De volgende dag zijn we al om 6 uur op want een half uur later komt de pilot .Het schemert nog en er hangt een beetje nevel over het water .Achter ons in het mistige oerwoud klinkt plotseling een koor van diepe schorre kreten .Brulapen ! Je kan goed onderscheiden hoe verschillende groepen naar elkaar roepen.Het geluid draagt ver over het stille meer.Onvergetelijk.
Pas om 9;00 uur wordt Victor onze volgende pilot afgezet.Hij verontschuldigt zich voor de vertraging .Er waren maar twee boten beschikbaar om alle wachtende vrachtschepen en de drie jachten te beloodsen.
Victor werkt bij de beveiliging van het kanaal .Hij geeft opdracht om flink gas te geven want we hebben nog zo,n 35 mijl af te leggen tot de Miraflores sluizen aan de Pacifische kant.
Het Gatun meer is verbazingwekkend mooi .Het wordt omringd door beboste hoge heuvels.In het meer talloze grillig gevormde eilandjes met oerwoud dat tot in het water groeit .Aan weerszijden van het kanaal is een strook van 10 tot 15 km breed tot Nationaal Park uitgeroepen.Het is een onbewoonde wildernis die van de de Carieb tot de Pacific doorloopt.Veel bijzondere dieren komen er voor zoals de jaguar en de harpij( apenarend).De krokodillen van Gatun , een speciale attractie van de doorvaart ,krijgen we helaas   niet te zien.
Het vaarwater loopt met een paar grote bochten over het meer dat zich geleidelijk vernauwd.Nadat we de brede uitmonding van de Chagres rivier zijn gepasseerd begint het kanaal gedeelte dat in de rotsen is uitgehakt .Het werd eerst door zijn bochtige traject Culebra,slang ,genoemd maar later werd het Gaillard cut naar de officier die verantwoordelijk was voor deze monsterachtige klus.Het is het deel waar de meeste slachtoffers vielen door de aardverschuivingen.Door de uitgraving terrasvormig te structureren voorkomt men dat tegenwoordig.Aanvankelijk was dit deel 90 meter breed.Later volgden twee verbredingen tot 152 meter die in 1970 werden afgesloten .
Op dit moment werkt men aan een verbreding tot 192 meter en in de bochten zelfs tot 222 meter zodat schepen elkaar kunnen passeren. Dat betekent een forse capaciteitsuitbreiding want nu nog varen de vrachtschepen de ene helft van de dag naar Miraflores en de andere helft  richting Gatun . 's Nachts wordt er niet gevaren .
Victor wijst naar een helling waar vroeger door de Fransen stukjes goud werden verborgen die vervolgens " gevonden" werden .Allemaal gedaan om investeerders te lokken .Tevergeefs.
In de middag komen we aan bij de Miraflores sluis die ons 9 meter lager naar het gelijknamige meertje brengt. Anderhalve mijl verder komen de twee Pedro Miguel sluizen.Hiervoor zijn we gewaarschuwd want hier zijn er vaak wervelingen die de jachten tegen de wand van de sluis of tegen de deur drukken.Niet voor niets moet bij ieder jacht om de twee meter een stootkussen  hangen.
We liggen vooraan in de sluis als buitenste jacht naast de Amerikaanse cat en een grote kanaal rondvaartboot.Wel lekker stevig .Achter ons schuift echter langzaam een enorm auto transportschip de sluis binnen.Het is een bijna rechthoekig gevaarte dat alleen ter hoogte van de waterlijn een model heeft dat aan een boot doet denken.Het is geladen met 6000 auto's ! De op de sluis meerijdende electrische locomotieven waar de stalen meerlijnen aan vast zitten houden hem in het midden.Aan weerszijden is er minder dan een meter ruimte! Het gevaarte torent hoog boven ons uit maar stopt gelukkig op tijd .
De verraderlijke wervelingen doorstaan we probleemloos.
We krijgen opdracht als eerste los te maken en in de sluis te wachten totdat de cat en de rondvaartboot naar de volgende sluiskamer varen .Met de boegschroef er bij varen we achteruit . Als ik achterom kijk zie ik dat het transport schip al naar voren beweegt! Het wordt steeds krapper! Concentreren ,goed in de lengte richting blijven .Opschieten die andere twee!! Als de enorme ronde boeg steeds verder boven ons uittorent mag ik eindelijk gas geven.Dat ging net goed.
De laatste sluis verloopt probleemloos.We zijn 27 meter lager weer op zout water.Nog een paar mijl te gaan .We varen langs een container haven waar Victor door de loodsboot wordt opgepikt.Hij roept nog wat adviezen waar we het beste kunnen ankeren .Bedankt Victor!
In de verte verschijnt de 60 meter hoge Bridge of the America's en daar achter de Pacific,de ontzagwekkende eindeloos grote Stille Oceaan die 1/3 van het aardoppervlak bedekt .
Als we onder de brug doorgaan kan ik mijn armen uitspreiden en alles omvatten van Galapagos tot de Filipijnen en van New Zealand tot Japan.
Als een nietig speldeknopje zullen we de komende maanden over de eindeloze blauwe vlakte gaan bewegen richting New Zealand ,
Het lijkt een onoverbrugbare afstand.