Tuamotu's en tegenslag

Tuamotu's en tegenslag

En dan lig je plotseling in het ziekenhuis op Tahiti aan allerlei bedrading.Gelukkig liep het allemaal goed af .De tocht naar de Tuamotu archipel verliep ook al niet zo lekker.
Bij het eerste daglicht vertrokken we van Hiva Oa.Een paar uur later hebben we Ua Pou al dwars en zien we in de verte een zeilboot van het eiland vertrekken .Het blijken Luc en Mieke,de Belgen,te zijn met hun aluminium zeiljacht Kozmic Blues ( janice joplin song).Ze verdwijnen al na een paar uur achter de horizon omdat ze Argonaut niet kunnen bijbenen.
De wind die dwars inkomt gaat naar meer dan 20 knopen.We vullen de ballast tank aan bakboord met 1000 Ltr zeewater ,zetten het eerste rif en wisselen naar een kleinere fok.Wat meer rechtop speren we door de golven .De zee is echter knobbelig.De wind veroorzaakt flinke golven met  schuimkoppen vanuit het Oosten maar er loopt een lange deining vanuit het Zuiden doorheen van een oude stormdepressie ver zuidelijk van ons.Het resultaat is een erg rommelig golfpatroon en het comfort aan boord is ver te zoeken.
De tweede dag blijven de omstandigheden hetzelfde . Er komen echter steeds meer buien met toenemende wind .sNachts hebben we al een tweede rif gezet en dat laten we er maar in ,we gaan hard genoeg.
De tweede nacht zien we steeds meer squalls op de radar maar ze gaan wonderbaarlijk telkens net achter ons langs.
Tepoto, het eerste atol ,verschijnt op de radar .Het lijkt aardig overeen te komen met de electronische kaart,niet meer dan een honderd meter van zijn plaats.Geruststellend dus.
Tegen de ochtend wordt de zee eindelijk rustiger.Ons reisdoel Raroia komt in zicht. Wat kleine stroken palmbomen komen net boven de horizon uit.
Het contrast met de hoog oprijzende , oerwoud bedekte eilanden van de Marquesas kan niet groter zijn . De  atollen bestaan uit ringvormige koraalriffen. De oorspronkelijk in het midden gelegen vulkanen zijn lang geleden al uitgedoofd en in de diepte weggezakt .Daardoor is er binnen het rif een binnenzee , de lagune, die soms zo groot is als het IJselmeer. De diepte is meestal zo rond de twintig meter maar de lagune zit vol met koraalknollen die tot vlak onder het oppervlak reiken de zg "bommy's". Op het rif liggen de motu's , verspreid liggende eilandjes bestaande uit stroken koraalzand waar alleen palmbomen en wat lage bossages op kunnen groeien.Het merendeel van het atol bestaat echter uit een rif dat net onder het oppervlak ligt .Buiten het rif loopt het steil af tot een diepte van enkele kilometers .Het gedreun van de branding is altijd in de verte te horen.
Omdat de motu's zo laag zijn en het uitgestrekte rif eigenlijk niet zichtbaar is ( zie het recente ongeval in de Volvo Ocean Race ) waren de Tuamotu's in het pre-GPS tijdperk de schrik van iedere zeevaarder. Ze strekken zich uit van Tikehau in het Noord-Westen tot de Gambiers in het Zuid- Oosten over een afstand van 1000 mijl en liggen precies in de vaarroute van ieder schip dat met de passaatwind van Oost naar West over de Pacific vaart.Erg oppassen dus,vooral s'nachts en goed inzoomen op de electronische kaart.
In 1947 denderde Thor Heyerdahl op het rif van Raroia na een reis van 101 dagen vanuit Zuid Amerika.Het vlot van balsa hout,de Kon-Tiki, viel in brokstukken uit elkaar in de branding. Arme Thor; niet alleen zijn vlot viel uit elkaar. Ook zijn idee dat Polynesië vanuit Zuid Amerika werd bevolkt leed schipbreuk .De linguistische en genetische bewijzen voor een Aziatische oorsprong  zijn zo overtuigend dat Thor tegenwoordig meer als een avonturier wordt beschouwd dan als iemand die iets zinnigs aan de wetenschap heeft bijgedragen. Toch moeten de fantastische Polynesische zeevaarders contact hebben gehad met Zuid Amerika want de zoete aardappel komt overal in de Pacific voor en is afkomstig uit Zuid Amerika !
Bij de ingang van de passage door het rif komt ons een groep dolfijnen tegemoet maar we hebben geen tijd er aandacht aan te schenken .Eb en vloed veroorzaken enorme stroomsnelheden en we hebben al onze concentratie nodig om in het midden van de passage te blijven  .Marian zit achter de kaartplotter en geeft aanwijzingen : Beetje naar bakboord! Nu weer naar het midden!.Overal om ons heen langgerekte koraalriffen , overslaande golven en schuimend water. Met 4 knopen stroom tegen schuiven we langzaam naar binnen .Zodra we weg draaien uit de passage valt de stroom weg en is het rustig.Een kwartier later ankeren we tussen een paar koraalblokken met achter ons een betonnen loskade vlak bij het dorpje .Even verderop ligt nog een boot ,Luna Azul , Nederlanders ! We maken even een praatje via de marifoon .Ze vertrekken morgen al weer.
De nacht is onrustig. De wind is weer opgestoken en iets gedraaid . We  liggen nu aan lager wal. De golven komen nu over de lagune aanrollen en weerkaatsen achter ons tegen de kade.
Als de volgende ochtend Luna Azul vertrekt waait het nog harder .We proberen een eindje verderop te ankeren achter een rifje maar we komen maar met moeite weg van onze plaats .Er is weinig manoeuvreer ruimte .Het wordt riskanter.Als het echt gaat waaien lig je hier heel slecht. Er komt een vette bui op ons af en de wolkenlucht verkleurt van paarsachtig naar bijna zwart.Wegwezen !!
Met gelukkig een lichte stroom mee gaan we weer door de passage naar buiten. Zonder op Raroia aan land te zijn geweest gaan we op zoek naar een atol waar we beter beschermd liggen tegen de Oostenwind.
De keuze valt op Makemo ,ook al kunnen we dat bij het restende daglicht niet meer bereiken.We hebben de wind schuin achter.De ene na de andere bui krijgen we nu over ons heen met wind die van twintig tot dik dertig knopen toeneemt .De zwemvesten gaan aan.De zee valt nog mee omdat temidden van de atollen de zee zich niet kan opbouwen.Omdat we in donker niet door de pas willen gaan van Makemo besluiten we te gaan bijliggen onder het atol Taenga dat ongeveer 25 mijl voor Makemo ligt.Aan lij van het hoofdeiland en het rif is er wat minder wind en de zee is daar rustig .We laten de zeilen zakken en met het roer stijf aan stuurboord laten we ons langzaam dwars wegdobberen.Iedere twee uur moet de motor even aan om weer terug in de luwte van het atol te varen .We doen 3 uur op en af en slapen prima.Rust in de tent.
luna Azul is echter doorgevaren en brengt de nacht door met heen en weer kruisen voor de passage van Makemo zonder bescherming van het eilland .Door een paar zware buien krijgen ze het stevig voor de kiezen .Met zo nu en dan 40 knopen wind beleven ze een ellendige nacht!
Het bijliggen hadden we nooit eerder gedaan maar het beviel ons prima.Het blijkt weer eens dat je met een beetje nadenken en goed zeemanschap veel problemen kunt vermijden.
De volgende ochtend is het veel rustiger en zodra het licht wordt hijsen we de zeilen en zetten koers naar onze bestemming .De passage valt mee en rond het middaguur liggen we afgemeerd ,goed beschermd tegen wind en golfslag met een anker achter uit en de boeg aan een stevige betonnen kade .We liggen naast de Belgen en Bea en Maarten .Luna Azul blijft iets verderop achter het anker liggen Het dorpje met twee supermarktjes! ligt op loopafstand.s'Avonds een borrel met hapjes aan boord van Argonaut met de Belgen en alle Nederlanders om de veilige aankomst te vieren na een paar lastige dagen op zee.
Marian! Er is iets niet goed met me! Ik sta aan de kaartentafel en voel mijn linker onderarm en hand tintelen.Door de duizeligheid moet ik gaan liggen .Ik begrijp direct wat er aan de hand is ook al kan ik het haast niet geloven dat me zoiets overkomt .Een TIA..  Marian geeft me aspirines !  Ik kan ze niet goed aanpakken met mijn linker hand .Na een kwartier is alles weer normaal .
Er wordt overlegt met NL en de huisarts van Makemo regelt plaatsen in het vliegtuig.Een dag later lig ik in het moderne ziekenhuis van Tahiti en krijg ik allerlei onderzoek over me heen en word ik binnenstebuiten gekeerd. Een oorzaak wordt niet gevonden .Gewoon domme pech voor een verder gezonde oudere jongere.Kans op herhaling minimaal maar toch... het duurt maanden voor ik weer wat zelfvertrouwen heb en ik me weer als vanouds over de boot durf te bewegen.Vriend Theo verwoordt het heel treffend: plotseling ben je je onaantastbaarheid kwijt.
Terug op Makemo moet ik het nog rustig aan doen, luieren,lezen en een beetje snorkelen boven het prachtige koraal en de eindeloze variatie aan fel gekleurde vissen.
Op een dag gaan we met een groepje snorkelen op het rif langs de passage.Door het snel stromende water is de hoeveelheid vissen en de kleurenrijkdom nog indrukwekkender.
De drie meiden ,Mieke,Bea en Marian snorkelen dichtbij de zwart-gele staak die de toegang naar de passage markeert.Plotseling hoor ik Help! Help! Het zal toch niet ! Als ik opkijk zie ik het blonde koppie van Marian achter het rif in sneltreinvaart richting zee verdwijnen.Telkens verdwijnt haar hoofd onder de overslaande golven .De paniek begint toe te slaan! Luc,ervaren duikinstructeur, schiet over het rif haar achterna.Ik keer om en zwem zo snel mogelijk naar de dinghy,start de motor en scheur de passage in. Gelukkig ,Luc heeft haar al te pakken en is met haar naar de zijkant van het rif gezwommen waar ik ze gemakkelijk kan oppikken.Nog bibberend van de stress zegt Marian: " ik dacht echt dat ik er geweest was. Ik heb niet eens de haaien onder me zien zwemmen zo druk was ik met boven water proberen te blijven"
Op 21/6 lijkt het verantwoord weer een stukje verder te zeilen .In een etmaal zeilen we ,begeleid door een heldere maan , naar Fakarava Zuid waar we ankeren temidden van de koraalknollen die we zo goed mogelijk proberen te vermijden.
De passage van Fakarava Zuid staat op de wereld erfgoed lijst omdat eenmaal per jaar hier honderden tandbaarzen gelijktijdig kuit komen schieten .Daar komt dan weer van alles op af om een deel weer op te slokken. Het schijnt een spectaculair vissesex en vreetfestijn te zijn
Bij het begin van de vloed laten we ons ,hangend aan de dinghy ,door de pas drijven.Het water is als glas,het koraal spectaculair,de vissen zijn prachtig en op dertig meter diepte onder ons tientallen haaien.Een grote Napoleon baars zwemt nieuwsgierig een stukje met ons mee.
Na een paar dagen varen we binnen het atol een stuk verder naar het eenzaam gelegen restaurant van Lisa waar we redelijk goed eten .Een dag later worden we uitgenodigd om bij haar thuis WK voetbal te kijken.Tot plezier van Luc zien we de Belgen hun match winnen terwijl Lisa ondertussen de dames leert hoe ze verse cocosmelk moeten maken.Eerst de halve noot met een soort bolfrees leeg raspen ,daarne de pulp in een doek en in een punt uitwringen boven een kom.Mooie witte romige melk die aan allerlei gerechten een heerlijke cocos smaak geeft .Het droge schrapsel wordt gebakken of gaat door het meel voor pain a coco.
Op Fakarava Noord,het 10 km lange hoofdeiland ,maken we een lange wandeling waarbij we een pearl farm bezoeken .Binnen de lagune hangen eindeloze rijen korven met pareloesters die met tiewraps zijn vastgebonden zodat de opening van de oester naar boven wijst en de parel er niet uit kan vallen.We krijgen uitgebreide uitleg.Een aantal mannen zit aan een soort werkbank de oester met een wigje te openen .Daarna wordt een klein sneetje gemaakt in het bindvlies dat rond de geslachtsklieren van de oester zit.Daarin stoppen ze een ongever 8 mm groot knikkertje gemaakt van de schelp van een zoetwater mossel .Daarbij stoppen ze een stukje slijmvlies van het weefsel dat aan de binnenzijde van de oesterschelp de parelmoer afzet .Merkwaardig is dat dit stukje slijmvlies afkomstig is van een andere oester die speciaal is geselecteerd vanwege zijn mooie parelmoer.Als de operatie ,die een paar minuten duurt ,klaar is wordt de oester in de korf bevestigd die daarna 14 maanden in de lagune wordt gehangen .Er hangen een paar honderd duizend van die korven in het water. in de helft ontstaat inderdaad een parel die in 10% van de gevallen voldoende kwaliteit heeft voor de handel.
We kopen een handje vol parels van een kwaliteit die net niet goed genoeg is voor de handel.Achteraf gezien hadden we veel meer moeten kopen als we de prijzen zien die op Tahiti gevraagd worden voor matige parels.Veel atollen zijn zeer welvarend geworden door de parelkwekerij.
Op 2/7/14 varen we door de pas van Fakarava Noord .De lucht is strakblauw,er staat een rustig windje,de deining is lang en traag.We hijsen tweehonderd vierkante meter genakker en zetten koers naar Tahiti.